ZŁOŚĆ I AGRESJA U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Agresja w dzisiejszym świecie, pełnym zróżnicowanych, bombardujących nas zewsząd bodźców , braku czasu i dużego pędu możemy ją spotkać wszędzie: telewizji, sklepie, na ulicy, w pracy, szkole nawet w przedszkolu. Zachowania agresywne w środowisku przedszkolnym to: szczypanie, popychanie, gryzienie, kopanie, podstawianie nogi, bicie, niszczenie przedmiotów, ciągnięcie za włosy oraz wyśmiewanie, kłótnie, sprzeczki, prowokacje, przeszkadzanie. Z powyższymi przejawami agresji możemy mieć do czynienia już wśród najmłodszych dzieci.
Skąd u małych dzieci bierze się agresja?….. Na pewno nie pojawia się bez przyczyny. Małe dziecko reagując agresywnie, zwykle gdy o coś walczy, np. o własne bezpieczeństwo, o przywództwo, o terytorium. Z równym zaangażowaniem broni rzeczy, które w danym momencie są mu bliskie np. ulubiony samochód, lalka, klocki…..Dziecko walczy również o wyrazy sympatii, zainteresowanie określonych osób, zwrócenie na siebie uwagi czy przywódcza pozycja w grupie.. W momencie, gdy chce coś uzyskać, a nie zna na to skutecznego sposobu wówczas również reaguje agresją. Postępując w ten sposób na dłuższą metę uczy się złych zachowań, zwłaszcza jeśli utwierdzi się w przekonaniu, że wówczas zdobywa to, na czym mu zależało. Niezależnie czy to jest rzecz materialna czy chęć zwrócenia na siebie uwagi.
Agresja rodzi się również z poczucia bezsilności, kompleksów lub też z powodu niezaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka takich jak bezpieczeństwo, akceptacja, miłość, uznanie. Zaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka warunkuje dobre funkcjonowanie w grupie społecznej natomiast kiedy to zostaje zaburzone mogą pojawić się zaburzenia agresywne. Największy wpływ na zaspokojenie podstawowych potrzeb dziecka ma oczywiście rodzina następnie przedszkole, grupa rówieśnicza.
Zdarza się też, że mamy do czynienia z trudniejszą formą agresji, jaką jest agresja patologiczna. Możemy o niej mówić wówczas, gdy nie odnajdujemy wyraźnych przyczyn zaistniałej sytuacji. Tłumaczy się ją zmianami chorobowymi, zmianami w mózgu, czy też zaburzeniami nerwicowymi.
Już u dzieci w wieku przedszkolnym coraz częściej możemy spotkać się z przejawami agresji.
Agresja często, lecz nie zawsze, jest sposobem wyrażania złości. Jest to każde zamierzone działanie w formie fizycznej lub słownej mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu.
Złość jest uczuciem, emocją podobnie jak gniew, lęk czy smutek do którego każdy ma prawo, dlatego też złoszczenie się samo w sobie nie jest ani dobre ani złe. Możemy mieć natomiast wpływ na to, co robimy, gdy czujemy złość. Złość potrafi szybko mijać, natomiast gdy jest podsycana może łatwo przerodzić się w akty agresji. Zatem złość i agresja to nie to samo, ale między jednym a drugim jest cienka granica, która bardzo łatwo można przekroczyć.
Złość należy do tych emocji, którymi bardzo łatwo się ,,zarazić”. Stan psychiczny dziecka szybko udziela się rodzicowi i odwrotnie. Rodzic, który pozwoli się ponieść negatywnym emocjom przegrywa ponieważ, sytuacja zamiast ulec poprawie, będzie się pogarszać i stanowić coraz trudniejsza do opanowania.
Złoszczenie się i umiejętne rozładowywania złości bez szkody dla innych jest bezcenną umiejętnością. Jeśli nie posiadają jej dorośli , to nie nauczą jej swoich dzieci.
Czym jest agresja:
– reakcją na frustrację.
– gdy dziecko nie jest w stanie zaspokoić ważnych dla siebie potrzeb.
– konsekwencją wczesnodziecięcych przeżyć np. bicia, ostrego karania, a także błędów wychowawczych np. nagradzanie za agresję.
– reakcją wyuczoną- dziecko uczy się agresji poprzez naśladowanie innych.
– reakcją obronną na zagrożenie które może być fizyczne lub psychiczne.
– agresja na ,, niby” chodzi tu o zaspokojenie potrzeby zabawy, ustalenie ról do odegrania np. różne walki, pojedynki.
– agresja dla samej agresji, celem jest zadanie bólu lub cierpienia sobie lub innym, wyrządzenie szkody.
Agresja to zjawisko, które niepokoi współczesnych pedagogów, psychologów, socjologów, ale przede wszystkim nauczycieli i rodziców. To właśnie na rodzicach spoczywa najważniejsze zadanie jakim jest wychowanie dziecka i przekazanie jemu najcenniejszych wartości oraz umiejętności życia społecznego.
Nauczyciel psycholog
Joanna Brudzyńska
ROZMOWY O AGRESJI W GRUPIE LISKÓW
ROZMOWY O EMOCJACH W GRUPIE RÓŻYCZEK
